MEES merkt op: onzekere tijden door het PAS!
Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) staat op losse schroeven. Dat heeft het Europees Hof van Justitie op 9 november 2018 geoordeeld in haar uitspraak over de prejudiciële vragen die de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) eerder heeft gesteld. Prejudiciële vragen zijn rechtsvragen die aan een hoger gerecht worden gesteld ter verduidelijking van een bepaalde rechtsregel, de uitspraak daarop kan gevolgen hebben voor de huidige rechtspraktijk.
Het PAS trad in 2015 in werking om vergunningverlening voor stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden te reguleren. Regulering is noodzakelijk omdat bepaalde (niet alle) Natura 2000-gebieden gevoelig zijn voor stikstof en als gevolg van de depositie negatieve effecten kunnen ondervinden. De effecten van ontwikkelingen op de beschermde gebieden kunnen op tientallen kilometers merkbaar zijn. Voor ontwikkelingen wordt daarom middels de AERIUS-calculator berekend wat de stikstofdepositie per jaar is (N/ha/ja) (wat het effect is), waarna de uitkomst volgt dat de activiteit vergunningsvrij is, een melding volstaat of een vergunning in het kader van de Wet Natuurbescherming dient te worden aangevraagd. Bij de melding en de vergunning biedt het PAS de maatregelen en de onderbouwing.
In strijd met Habitatrichtlijn
Het Hof heeft echter geoordeeld dat de maatregelen waarvan de verwachte voordelen niet vaststaan, niet mogen worden meegenomen in het PAS. Dat is momenteel wel het geval, waardoor het PAS in strijd is met de Habitatrichtlijn. Zonder de maatregelen valt de basis van het PAS in feite weg. De overheid moet de gebreken aan het PAS, indien mogelijk, herstellen. Echter moet de ABRvS nog een uitspraak doen in de pilotzaken. De vervolgzitting hiervan vindt naar plaats in februari 2019.
Hoe nu verder?
Vergunningen zullen in ieder geval een tijdje niet meer worden verleend en PAS-meldingen zijn voor veel Natura 2000-gebieden al niet meer mogelijk. Lopende zaken worden aangehouden tot de ABRvS in februari 2019 uitspraak heeft gedaan in de pilotzaken. Momenteel heerst voor ontwikkelaars nog veel onzekerheid over hoe het verder moet met het PAS. Voor prioritaire projecten kan mogelijk een oplossing worden gevonden in de ADC-toets (waarbij dient te worden aangetoond dat alternatieven ontbreken, er een dwingende reden van groot openbaar belang is en er compenserende maatregelen worden getroffen), maar lang niet alle projecten zullen deze zware toets kunnen doorstaan. Aangezien onder de Omgevingswet het programma een kerninstrument is, is een positief punt aan de uitspraak dat het Hof zich in grote lijnen wel kan verenigen met de programmatische aanpak van het PAS.
Meer informatie of advies? Neem dan contact op met Loesanne van der Geest via 085 744 08 38.
MEES merkt op
In de rubriek ‘MEES merkt op’ belichten we elke maand een actueel en opmerkelijk onderwerp uit de ruimtelijke ordeningspraktijk. Bijvoorbeeld onderwerpen die betrekking hebben op het natuurbeschermingsrecht, de Omgevingswet, planschade en de kruimelgevallenregeling zullen de revue passeren.